تأثیر برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی بین نظریه‌ای بر فرایندهای شناختی و رفتاری ترک سیگار

  تأثیر برنامه آموزشی مبتنی بر الگوی بین نظریه‌ای بر فرایندهای شناختی و رفتاری ترک سیگار     داود حکمت‌پو [1] ، محمدعلی عروجی [2] ، محسن شمسی [3] *     تاریخ دریافت 12/04/1392 تاریخ پذیرش 23/06/1392   چکیده   پیش زمینه و هدف: مصرف دخانیات به عنوان یکی از عوامل اصلی افزایش دهنده بار بیماری‌ها در جهان محسوب می‌شود. ترک سیگار می‌تواند باعث پیشگیری از این مرگ و میرها شود. ولی میزان موفقیت در ترک سیگار زیاد نیست. الگوی بین نظریه‌ای، یکی از الگوهایی است که در آموزش سلامت با موفقیت جهت ترک سیگار بکار گرفته شده است . هدف این مطالعه تعیین تأثیر برنامه آموزشی بر مبنای الگوی بین نظریه‌ای بر فرایندهای شناختی و رفتاری ماندگاری ترک سیگار می‌باشد.   مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر از نوع کارآزمایی بالینی و بر روی 110 نفر سیگاری که به طور تصادفی به دو گروه درمان و مقایسه تقسیم‌بندی شدند صورت پذیرفته است. ابزار گردآوری داده‌ها شامل مشخصات دموگرافیک، پرسشنامه استاندارد بر اساس سازه‌های الگوی بین نظریه‌ای شامل فرایندهای شناختی و رفتاری بود. برای گروه درمان 5 جلسه مداخله انجام و پس از 3و 6 ماه میزان ترک سیگاری سنجیده شد. داده‌ها از طریق آزمون آنالیز واریانس با تکرار مشاهدات، تی مستقل و آنالیز کوواریانس تجزیه تحلیل شد.   یافته‌ها : میانگین سنی افراد گروه درمان و مقایسه به ترتیب برابر 14/9 ±12/38 و 12/9 ±16/39 سال بود که اختلاف معنی‌داری نداشتند (322/0= p ). در پیگیری 6 ماهه میانگین نمره فرایندهای شناختی در گروه ترک کرده و ترک نکرده به ترتیب 33/0±45/3 و 55/0±14/3 بود که با یکدیگر اختلاف معنی‌داری داشتند (014/0= p ). همچنین میانگین نمره فرایندهای رفتاری در هر دو گروه به ترتیب برابر 18/0±48/4 و 74/0±73/2 بود که اختلاف معنی‌داری مشاهده شد (024/0= p ).   بحث و نتیجه گیری: میزان ماندگاری ترک سیگار در گروه درمان بیشتر از گروه مقایسه بود. پیشنهاد می‌گردد سازمان‌های‌ مربوطه‌ نسبت‌ به‌ آموزش‌ جامعه‌ و پایش و پیگیری فعال افرادی که‌ تمایل‌ به‌ ترک‌ سیگار دارند اقدام‌ لازم‌ به عمل آورند.   کلید واژه‌ها: ترک سیگار، فرایند شناختی، فرایند رفتاری، الگوی بین نظریه‌ای     مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره یازدهم، شماره هشتم ، پی در پی 49، آبان 1392، ص 605-595   آدرس مکاتبه: اراک، سردشت، دانشگاه علوم پزشکی اراک، دانشکده بهداشت، معاونت آموزشی و پژوهشی دانشکده بهداشت ، تلفاکس: 3656445-0861   Email: [email protected]   [1] استادیار، گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، ایران   [2] دانشجوی دکترای آموزش بهداشت، گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اراک، ایران   [3] استادیار، گروه بهداشت عمومی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی اراک، ایران(نویسنده مسئول)